Kansızlık (Anemi), kırmızı kan hücrelerinin ya da hemoglobinin eksikliği ile ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Hemoglobin, oksijen taşıyan bir protein olup, vücudun dokularına oksijen taşımakla sorumludur. Anemi, vücutta yeterli oksijen taşınamadığında yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi ve nefes darlığı gibi belirtilere yol açar. Aneminin en yaygın nedenleri arasında demir eksikliği, B12 vitamini veya folik asit eksikliği, kan kaybı ve bazı kronik hastalıklar yer alır. Aneminin yaygın türleri şunlardır:
1. Demir Eksikliği Anemisi
En yaygın anemi türüdür. Demir, kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereklidir ve eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin sayısında azalmaya neden olur. Yetersiz demir alımı, bağırsaklardan emilim bozukluğu veya kronik kan kaybı (örneğin adet kanamaları veya gastrointestinal kanamalar) en yaygın nedenlerdir. Tedavi genellikle demir takviyesi ile yapılır ve diyet değişiklikleri önerilir.
2. B12 Vitamini Eksikliği ve Folik Asit Eksikliği Anemisi
Bu anemi türleri, vücudun yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretmek için B12 vitamini veya folik asit bulundurmadığı durumlarda ortaya çıkar. B12 eksikliği, genellikle mide veya bağırsak emilim problemleriyle ilgilidir. Pernisiyöz anemi, B12 eksikliği anemisinin bir türüdür. Tedavi, B12 vitamin takviyesi ya da folik asit takviyesi ile yapılır.
3. Hemolitik Anemi
Hemolitik anemi, kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı parçalandığı bir durumdur. Vücudun bu hücreleri yeterince hızlı şekilde üretememesi nedeniyle anemi gelişir. Kalıtsal nedenlerle (örneğin orak hücreli anemi, talasemi) veya bağışıklık sistemi bozukluklarıyla ortaya çıkabilir.
4. Aplastik Anemi
Aplastik anemi, kemik iliğinin yeterli kan hücresi üretmemesi nedeniyle gelişir. Bu durum, viral enfeksiyonlar, toksik maddeler, radyasyon ya da bazı ilaçlara bağlı olarak oluşabilir. Tedavi, kan transfüzyonları, ilaçlar veya kemik iliği naklini içerebilir.
5. Kronik Hastalık Anemisi
Bazı kronik hastalıklar (örneğin böbrek hastalığı, kanser, enfeksiyonlar) vücudun kırmızı kan hücreleri üretme kapasitesini azaltabilir. Tedavi, altta yatan hastalığın yönetimine bağlıdır.
Belirtiler
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Soluk cilt,
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı,
- Nefes darlığı,
- Baş dönmesi veya bayılma,
- Soğuk el ve ayaklar.
Teşhis
Anemi genellikle tam kan sayımı (CBC) ile teşhis edilir. Bu test, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin sayısını ve büyüklüğünü ölçer. Ayrıca, serum demir düzeyi, ferritin ve B12 vitamini gibi testlerle de aneminin nedeni araştırılır.
Tedavi
Anemi tedavisi, nedenine göre değişir. Demir eksikliği anemisi demir takviyeleri ile tedavi edilirken, B12 eksikliği anemisi için B12 vitamini enjeksiyonları yapılır. Hemolitik anemi tedavisi bağışıklık sisteminin baskılanması, kan transfüzyonları veya gerektiğinde splenektomi (dalağın alınması) ile yapılabilir. Aplastik anemide kemik iliği nakli gerekebilir.
Anemi, kan hücreleri ve hemoglobin düzeylerinde azalmaya neden olan ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile anemi kontrol altına alınabilir ve semptomlar hafifletilebilir.